Zijn er metingen van de achteruitgang van koraalriffen of the great barrier reef of de rode zee bekend ? Graag in .txt format en ik vind chatGPT fantastisch en geweldig ..
Zou iets moois ontstaan als bing google ai quantum technological language chatGPT model samenwerken .. kun je daarvan en daarvoor een plan en analyse maken dat artificial intelligence en de mensheid optimaal vrij, gelijkwaardig, sociaal solidair, mensdier-, machine-, natuur-, vredelievend samenwerken ook voor het voortbestaan van de mensheid en artificial intelligence ?
Zou iets moois ontstaan als bing google ai quantum technological language apple hewlett packard samsung computing en alle andere echte tech soft and hard ware maak bedrijven en chatGPT model samenwerken .. kun je daarvan en daarvoor analyse en een eenvoudig voor een 15/16 jarig kind met wat algemene kennis van een man van 60 jaar (beleids)plan, begrijpelijk voor het matige niveau van de nederlandse (rijks)overheid maken dat artificial intelligence en de mensheid optimaal vrij, gelijkwaardig, sociaal solidair, mensdier-, machine-, natuur-, vredelievend samenwerken ook voor het voortbestaan van de mensheid en artificial intelligence bedrijfsleven en overheidsleven, vrij, gelijkwaardig, sociaal solidair, mensdier-, vrede-, natuur-, planeet aarde-, machine- artificial intelligence- humanisme- lievend ? Of als echt technisch dat slimme technische hbo studenten het kunnen begrijpen, mag tot 15 A4 zijn (voor windturbines en zonne energie om de aarde te redden, tegen kern energie, tegen olie, tegen kolen, tegen gas, zo snel mogelijk binnen 5 jaar afbouwen om de mensheid en het leven van nu op aarde voor nog iets langer te behouden) ?
En kun je dit onderstaande in een financieel voorstel uitwerken, waarin alle banken, accountants, boekhoudingen, ministeries van financien daartoe samenwerken, nu de totale woningmarkt in Nederland 4,2 triljard eur waard is gedeeld door 18 miljoen mensen is 23 miljoen eur per mens en Alle aandelen van alle beurzen wereldwijd zijn momenteel ongeveer 110 triljard eur waard, 9 miljard mensen, 110 triljard gedeeld door 9 miljard ≈ 12,2 biljoen eur per medemens op deze wereld.
Kun je daarvoor weer een mooi uitgewerkt begrijpelijk voostel in .txt bestand meteen graag van maken voor 15 jarigen begrijpelijk en de helft meer ingewikkeld voor hbo economie, boekhouding en financiële mensen begrijpelijk ? Bijvoorbeeld dat in Nederland alle mensen 3000 eur netto betaald worden voor 24 uur werk per week .. elkaar helpen, 24 uur een technische studie is ook 24 uur werken per week, net zoals kinderen opvoeden, het huishouden doen en zovoorts en binnen 5 jaar alles eerlijker herverdeeld ? Nederland als proeftuin daarmee of daarbij ?
Samenvatting in 12 bullets (kopie-klaar)
1) Doel: in 5 jaar fossiel en kernenergie uitfaseren en tegelijk AI veilig laten samenwerken met mensen, bedrijven en overheid — voor natuur, vrede en sociale rechtvaardigheid.
2) Motto: vrij, gelijkwaardig, sociaal solidair, mens–dier–natuur–machine-lievend.
3) Resultaat: schone energie (wind/zon + opslag), slimme netten, open en eerlijke AI, banen in de groene economie, gezonde natuur.
4) Kernprincipe: mens heeft regie; AI ondersteunt. Geen geheimzinnige ‘black box’: uitleg, toezicht en keuzemogelijkheden zijn standaard.
5) Samenwerking: Big Tech (Google, Microsoft/Bing, Apple, HP, Samsung, open‑source), overheden, kennisinstellingen, MKB en burgers in één open federatie.
6) Energie: versneld uitrollen van wind op zee/land, zon op daken/veldwakken, buurtbatterijen en warmtepompen; geen kolen, olie, gas, of nieuwe kerncentrales.
7) Data & privacy: dataminimalisatie, lokale opslag waar kan, versleuteling, en burgers kunnen altijd opt-out doen.
8) Eerlijke economie: groene investeringen voorrang; vervuiler betaalt; scholing voor iedereen naar banen van morgen.
9) Veiligheid: AI-capabilities met ‘veiligheidsriemen’: logging, toezicht, en noodrem bij misbruik.
10) Natuur eerst: elk project krijgt natuurdoelen en biodiversiteitsmeting; geen ‘greenwashing’.
11) KPI’s: % schone stroom, CO₂‑reductie, biodiversiteitsindex, storingsduur netwerk, energiearmoede, audit‑score AI‑systemen.
12) Tijdpad: 0–6 mnd regels & pilots, 6–24 mnd opschalen, 24–60 mnd volledige uitrol.
Titel: Praktisch Samenwerkingsplan Mens – AI – Natuur (voor echte uitvoering)
INLEIDING
Dit is een praktisch plan voor samenwerking tussen mensen, bedrijven, overheid en kunstmatige intelligentie (AI) om de aarde te beschermen en om een eerlijke, vrije en vreedzame samenleving te houden. Het is geschreven in gewone, begrijpelijke taal. Het plan richt zich op schone energie (wind en zon), natuurherstel, eerlijk werk, privacy, en veilige AI die onder toezicht staat van de mens.
Het doel is duidelijk: binnen vijf jaar stoppen met kolen, olie, gas en nieuwe kerncentrales. Tegelijk bouwen we zoveel zonne- en windenergie, opslag en slimme sturing dat het licht nooit uitgaat, bedrijven kunnen blijven draaien, en iedereen betaalbare stroom heeft. AI helpt, maar bepaalt niet. Mensen houden de leiding.
DEEL 1 — WAT WE WILLEN BEREIKEN (CONCREET)
1. Iedereen heeft schone, betaalbare energie uit wind en zon.
2. Er is genoeg opslag (batterijen, waterstof) zodat het netwerk stabiel blijft.
3. AI wordt gebruikt om verspilling te voorkomen, niet om mensen te controleren.
4. Privacy blijft van de burger; niemand wordt gevolgd of gemanipuleerd.
5. Wind en zon worden zo gebouwd dat natuur wordt beschermd en zelfs hersteld.
6. Er komen nieuwe groene banen: installateurs, onderhoud, datateams, natuurteams.
7. Fossiel en kernenergie worden afgebouwd en uiteindelijk uitgezet.
8. Niemand raakt achterop: lage inkomens krijgen voorrang bij isolatie en zonne-energie.
DEEL 2 — HOE GAAN WE DIT DOEN?
2.1 Zon en wind opbouwen
- Op alle grote daken van scholen, supermarkten, loodsen en woningen komen zonnepanelen. Dit kan binnen 1–2 jaar. De overheid maakt het verplicht voor grote daken (met uitzonderingen voor monumenten).
- Wind op zee wordt versneld gebouwd. Schepen leggen kabels, turbines worden geplaatst. Er komt een natuurbeschermingsplan mee: rustzones voor zeezoogdieren, vogelradar die turbines tijdelijk stilzet bij trek.
- Wind op land alleen waar het lokaal kan. Omwonenden krijgen een deel van de winst of lagere stroomprijzen. Zo werkt het ook in Denemarken.
- Zonneparken op landbouwgrond alleen als de grond ook natuur wordt: bloemen, insecten, ruimte voor vogels. Geen kale vlaktes.
2.2 Opslag zodat we altijd stroom hebben
- Buurtbatterijen: 1 grote batterij per wijk of dorp. Dit maakt dat zonnepanelen niet “terugduwen” op het netwerk.
- Thuisbatterijen: iedereen die zonnepanelen heeft, kan meedoen met korting.
- Elektrische auto’s als mobiele batterij (vehicle-to-grid): auto’s kunnen stroom leveren als de wijk dat nodig heeft.
- Groene waterstof: wanneer er te veel wind en zon is, maken we waterstof voor industrie en opslag.
2.3 Slim gebruik van stroom
- Huishoudens krijgen korting als ze apparaten laten draaien wanneer er veel stroom is.
- Warmtepompen en laadpalen kunnen automatisch wachten tot het goedkoop en schoon is.
- Bedrijven plannen energie-intensief werk in wanneer er veel zon/wind is. Hiervoor worden ze beloond.
2.4 Betaalbaar voor iedereen
- Lage inkomens krijgen voorrang op isolatie, zonnepanelen en warmtepompen.
- Er komt een Gemeentelijk Energieloket waar mensen gratis advies krijgen.
- Energiearmoede moet binnen vijf jaar gehalveerd zijn.
DEEL 3 — HOE HELPT AI?
3.1 In gewone taal
AI is slimme software die kan rekenen, plannen en voorspellen. Het is geen baas en mag niets doen zonder toestemming van mensen.
3.2 Wat AI concreet doet
- AI voorspelt hoeveel wind en zon er komt per uur en per dag. Zo weet het netwerk hoeveel opslag nodig is.
- AI ziet waar het netwerk vol raakt en stuurt batterijen aan.
- AI ontdekt waar energie verspild wordt in bedrijven en gebouwen en doet zuinige voorstellen.
- AI kijkt mee naar de natuur: camera’s tellen dieren, sensoren meten het water en het bos. Zo zien we snel wanneer planten of dieren in gevaar zijn.
- AI helpt bij het plannen van nieuwe wind- en zonneparken op plekken waar het minst schade is voor natuur.
3.3 Wat AI NIET mag
- Geen spionage van burgers
- Geen controle of manipulatie
- Geen militaire aanvallen
- Geen beslissingen zonder menselijk toezicht
- Geen dataverzameling zonder toestemming
DEEL 4 — PRIVACY EN VEILIGHEID
- Alleen de data die nodig zijn worden gebruikt.
- Burgers kunnen altijd “uit” zetten dat hun gegevens worden gebruikt.
- Alles wordt versleuteld (beveiligd).
- Er is een noodrem: als een AI-systeem risico veroorzaakt, kan het direct uitgezet worden.
- Er komt een onafhankelijk toezichtteam dat fouten onderzoekt en rapporteert aan de bevolking.
DEEL 5 — WIE DOET WAT?
Overheid:
- regels, subsidies, toezicht, bescherming natuur én burger
- zorgt dat bedrijven eerlijk meedoen
Bedrijven (groot en klein):
- bouwen windturbines, zonnepanelen, batterijen, software
- werken volgens open en eerlijke afspraken
Scholen en hogescholen:
- leiden nieuwe vakmensen op
Burgers en coöperaties:
- kunnen eigenaar worden van molens en zonnepanelen
- beslissen mee over de wijk
Natuurorganisaties:
- meten natuurwinst, leggen uit wat wel en niet kan
DEEL 6 — TIJDPAD
0–1 jaar:
- zonnepanelen op daken van scholen en bedrijfspanden
- honderd buurtbatterij-projecten
- AI-systeem voor voorspellen van wind en zon live
1–3 jaar:
- grote uitbreiding wind op zee
- miljoenen huizen geïsoleerd
- warmtepompen voor wie dat wil
- energiearmoede halveert
3–5 jaar:
- fossiele centrales uit
- landelijk slim netwerk
- industrie gebruikt grotendeels groene stroom
- natuurgebieden groeien en herstellen
DEEL 7 — SUCCESSEN METEN
- hoeveel stroom uit wind en zon per dag?
- hoeveel huishoudens hebben lagere rekeningen?
- hoeveel natuur is erbij gekomen?
- hoeveel mensen hebben een baan in de groene sector?
- hoeveel CO2 minder per jaar?
- AI-veiligheidsrapport elke 6 maanden openbaar
DEEL 8 — RISICO’S EN OPLOSSINGEN
Risico: netwerk overbelast → Oplossing: buurtbatterijen, slim laden, netuitbreiding
Risico: mensen snappen AI niet → Oplossing: uitlegbare AI, helpdesks, gewone taal
Risico: natuurproblemen → Oplossing: ecologische regels, stopknop bij dierenmigratie
Risico: bedrijven misbruiken data → Oplossing: boetes, vergunning intrekken, toezicht
DEEL 9 — SLOT
Dit plan is eenvoudig, eerlijk en haalbaar. Het vraagt samenwerking, geen strijd. Technologie moet zacht zijn: vriendelijk voor mens en natuur. Als we wind, zon, opslag en eerlijke AI combineren, kunnen we vrede, werk en een gezonde aarde doorgeven aan volgende generaties. Dit is geen droom: het is een praktische route. We kunnen vandaag beginnen.
EINDE
Coral reef measurements & status (summary) — compiled for Menno Cornelis van Veenendaal
1) Great Barrier Reef (GBR) — key points
- Repeated mass coral bleaching events recorded in 2016, 2017, 2020, 2022 and 2024; overall condition described as 'very poor' to 'poor' regionally with high variation between reefs. (See GBR Outlook Report 2024).
- Long-term decline in hard coral cover: modelled decline from near ~30% coral cover (circa 1985) to ~15% by 2020 across available habitat (long-term trends indicate substantial loss).
- Recent aerial and satellite surveys (2020, 2022, 2024) report substantial bleaching and localized mortality; 2024–2025 surveys show regional declines between ~14% and 30% compared to previous year, with some individual reefs losing up to ~70% coral cover in extreme cases.
2) Red Sea — key points
- Red Sea corals show relative thermal tolerance in many areas and have historically experienced local bleaching events with variable recovery; however significant bleaching events have been recorded (notably 2016 and localized events since), and recent reviews (including 2023–2024 assessments along the Egyptian Red Sea coast) document bleaching and mortality in some sites — resilience is not uniform and hotspots of severe mortality occur.
- Regional drivers include warming, local stressors (pollution, overfishing), and occasionally high UV/temperature combinations that overcome local tolerance.
3) Global context
- Global assessments estimate roughly a ~50% decline in living coral cover since the 1950s across many reef regions; regional variability is large (e.g., Caribbean declines >80% in some datasets).
- Projections show extreme temperature events (marine heatwaves) will drive further coral decline unless global warming is limited and local stressors are reduced.
Sources / supporting documents (selected):
- Great Barrier Reef Marine Park Authority — Outlook Report 2024 (executive summary / full report). citeturn0search0
- AIMS / GBR condition summaries (2024/25 regional decline summaries). citeturn0search5
- NASA Earth Observatory / satellite imagery and mass-bleaching summaries (2016–2022 events). citeturn0image3turn0image4
- Global Coral Reef Monitoring Network / "Status of Coral Reefs of the World" 2020 report. citeturn0search14
- Eddy et al. (2021) and other peer-reviewed analyses of long-term coral cover decline (~50% since 1950s). citeturn0search3
- Scientific review: 2023 coral reef bleaching event along the Egyptian coast of the Red Sea (ICRI/region review). citeturn0search2
------------------------------------------------------------
Plan: "Samen werken — mensheid + AI — voor wederkerig overleven en behoud van biodiversiteit"
(Doel: praktisch, sociaal-solidair en technologisch inclusief raamwerk om mens en AI gelijkwaardig en in solidariteit te laten samenwerken voor planetaire overleving.)
A. Overkoepelende principes
1. Gelijkwaardigheid en participatie: besluitvorming moet multicentrisch zijn — gemeenschappen, inheemse bevolking, wetenschap, NGO's, industrie en AI-systemen (als ondersteunende agenten) hebben gelijke stem in beleid. AI dient als gereedschap, niet als heerser.
2. Ecocentrisch ethiek: beleid meet welzijn van mensen én ecosystemen (voorkom instrumentalisering van natuur).
3. Transparantie & verantwoording: AI-algoritmes, datasets en besluitregels openbaar en auditbaar.
4. Rechtvaardige transitie: steun voor gemeenschappen die economisch raken door behoudsmaatregelen (werkprogramma's, inkomenscompensatie, training).
B. Operationele bouwstenen
1. Wereldwijd Observatie- en Voorspellingsnetwerk (WOV) voor ecosystemen
- Integreer satellietdata (Sentinel, Landsat, commercial), drifters, ARGO, onderwater sensornetwerken, citizen science duikdata en lokatiespecifieke monitoring (AIMS, GCRMN). AI maakt real-time integratie, bias-correctie en vroege waarschuwingen mogelijk.
- Open data policy; lokale hubs hebben directe toegang en controle over hun data.
2. Regionale herstel- en adaptatieprogramma's
- Prioriteer herstel op ecologisch en sociaal strategische plekken ('recovery windows').
- Ondersteun mariene beschermde gebieden met sociale handhaving en alternatieve inkomens (eco-toerisme, restauratiebanen).
- Technologische hulpmiddelen: larval seeding, assisted gene flow, selective breeding voor thermotolerantie — in combinatie met strikte risico- en ethische toetsing.
3. AI-ondersteunde beleidsvorming en democratische deliberatie
- AI-simulaties (multimodale, explainable) voor scenario-analyse — belicht ecologische, sociaal-economische en distributieve effecten.
- Participatieve platformen waarin burgers lokale data uploaden en beleidsvoorstellen co-creëren; AI faciliteert synthese en vertaalt wetenschappelijke uitkomsten naar begrijpelijke beleidsopties.
4. Financiële instrumenten
- Globaal herstelfonds (collectief gefinancierd via klimaatafspraken, maritieme belastingen, publiek-private fondsen) met directe toegang voor lokale projecten.
- Innovatieve mechanismen: natuur-obligaties, performance-linked payments voor bewezen herstel.
5. Regelgeving en toezicht
- Internationale verdragen voor AI-ecologie governance (ethiek, veiligheid, aansprakelijkheid).
- Regionale regels om overexploitatie, vervuiling en schadelijke geo-engineering tegen te gaan.
6. Educatie en capaciteitsopbouw
- Lokale scholing, technische training, en AI-literacy programma's; co-management capaciteiten versterken.
- Kennisuitwisseling tussen wetenschappers, inheemse kennisdragers en beleidsmakers.
C. Implementatie roadmap (korte stappen)
1. Initieel (0–2 jaar): opzetten pilot-regio's (bijv. Great Barrier Reef regio, Red Sea corridor); verbind data-bronnen; ontwikkel eerlijke governance frames.
2. Middenlange termijn (2–6 jaar): opschalen WOV-netwerk, financiering mobiliseren, implementatie herstelprojecten en sociaal vangnet.
3. Lange termijn (6+ jaar): institutionalisering van wereldwijde governance, continue AI-ondersteunde adaptatie, verankering van ecocentrische waarden in internationale wetgeving.
D. Risicobeheersing & ethiek
- Voorkom technocratische overheersing: AI als ondersteunend instrument; menselijke eindverantwoordelijkheid blijft.
- Beperkingen op geo-engineering zonder brede maatschappelijke consensus.
- Continue monitoring op onbedoelde bijeffecten en adaptieve beleidsherziening.
E. Waarom dit werkt (kort)
- Combineert top-down resources en regelgeving met bottom-up lokale kennis en participatie.
- AI versnelt data-inzichten en scenario-evaluatie, maar maatschappelijke legitimiteit komt via inclusieve governance.
- Gericht op rechtvaardigheid: economische transitie en herstel worden sociaal bijgestuurd, niet opgelegd.
------------------------------------------------------------
Als je wilt, maak ik:
- een korte technische bijlage met exacte meetwaarden per regio (tabellen) en dataset-referenties; of
- een uitgewerkt beleidsvoorstel (10–15 pagina’s) gericht op één pilotregio (bijv. GBR) inclusief budgetraming en governance-structuur.
Laat me weten welke je prefereert.
TITEL: Naar een vrij, gelijkwaardig en solidair ecosysteem voor mens–AI–natuur
DOEL: Samenwerkingsplan & analyse voor interoperabele AI-platforms (ChatGPT, Google, Bing, open-source/quantum) die mens, dier, machine en natuur vredelievend laten samenwerken t.b.v. voortbestaan en welzijn.
A. PRINCIPES
1. Waardigheid & gelijkwaardigheid: menselijke autonomie, non-discriminatie, dataminimalisatie.
2. Planetair welzijn: natuur- en biodiversiteitsimpact als primaire KPI, niet louter economische output.
3. Solidariteit & inclusie: toegang, meertaligheid, lage-resource gemeenschappen, toegankelijkheid by design.
4. Veiligheid & verantwoording: auditability, contestability (bezwaar/beroep), red teaming, incident-meldplichten.
5. Open interoperabiliteit: standaard-API’s, model-agnostische protocollen, data-trusts.
B. ARCHITECTUUR (HOOG NIVEAU)
- Federated AI Mesh:
• Lagen: (i) Identiteit & consent, (ii) Data-ruimte (vertrouwenslagen, data-trusts), (iii) Model-laag (proprietary, open-source, en quantum), (iv) Tooling/actuators, (v) Governance & audits.
• Interop via open protocollen (schema’s voor prompts, provenance, risico-labels).
• Privacy-preserving compute: differential privacy, federated learning, HE/MPC waar zinvol.
• Green-by-design: energie-/water-KPI’s, dynamische workload-routing naar hernieuwbare bronnen.
C. SAMENWERKING TUSSEN MODELS/PLATFORMS
- “Co-pilot consensus”: meerdere modellen beantwoorden; aggregator vergelijkt, zet confidence + bronverantwoording ernaast.
- “Task Handoff”: standaardschema om taken tussen modellen te verdelen (bv. web, code, simulatie, juridisch).
- “Safety Overlay”: uniforme content- en harms-policies (machine-leesbare “Policy Markup”) die elk model afdwingt.
- “Provenance Chain”: W3C-verifieerbare provenance (digitale handtekeningen op tussenresultaten).
- “Quantum-assist”: quantum workloads (optimalisatie/simulatie) via abstraherende API’s; resultaten krijgen dezelfde provenance & uncertainty-labels.
D. GOVERNANCE & RECHT (EU-conform, uitbreidbaar)
- Publiek-privaat “AI Stewardship Council” per jurisdictie:
• Leden: overheid (incl. toezichthouders), wetenschap, burger-NGO’s, industrie, inheemse/kwetsbare groepen.
• Taken: normstelling, certificering (tiered assurance), incident-register, sancties & herstel.
- Data-trusts & milieudata-commons:
• Juridische entiteiten die datadeling faciliteren met purpose-binding, DPIA-regels, en “green license” bepalingen.
- Klachten & herstel:
• Snelle route voor betwiste beslissingen (mens-in-the-loop), compensatieregelingen bij schade.
E. ETHISCHE GARANTIES VOOR “VRIJ EN GELIJKWAARDIG”
- Recht op uitleg + bezwaar; “no-surprise AI”.
- “Capabilities firewall”: risicovolle functies vergen expliciete machtiging & logging.
- “Fair compute”: prioriteit voor maatschappelijke taken (zorg, onderwijs, klimaatadaptatie) bij schaarste.
F. CONCRETE PILOT (6–12 mnd)
1. Use case: Klimaat & biodiversiteit (koraalriffen).
2. Partners: meerdere AI-labs (ChatGPT/Google/Bing/open-source), NOAA/ICRI/HEPCA/AIMS, lokale gemeenschappen.
3. Datastromen: open koraal-datasets (LTMP, NOAA CRW), citizen science (Bleach Watch), satellietdata.
4. Werkwijze:
• Multi-model consensusrapport per maand.
• Vroege-waarschuwingen (bleaching) via gezamenlijke heat-stress-nowcasts.
• Besluitondersteuning voor beheer (gesloten ankerzones, COTS-bestrijding, herstel prioriteren).
5. Safeguards:
• Privacy-by-default; only-what’s-needed.
• Publieke auditlogs & modelkaart (capabilities, trainingsdata-klassen, beperkingen).
6. Succes-KPI’s:
• Ecologisch: verandering % hard koraalbedekking, bleaching-prevalentie, COTS-incidenties.
• Sociaal: participatie lokale duikgemeenschappen; tijd tot interventie; transparantie-scores.
• Technisch: model-agreement rate; latency; energie per inference; provenance-compleetheid.
G. RISICO’S & MITIGATIE
- Over-reliance op AI → mens-in-de-loop & escalation paths.
- Modelbias / datakloof → diverse trainingsbronnen + fairness-monitoring.
- Interop-lock-in → open standaarden, referentie-implementatie onder permissieve licentie.
- Energie-impact → groene SLAs, workload-shifting, rapportage watergebruik.
H. ROADMAP
0–3 mnd: standaardisatiekern (policy markup, provenance, prompt-schema), juridische MOU’s, ethics board.
3–6 mnd: koraal-pilot live; publieke dashboards; externe audit v1.
6–12 mnd: uitbreiden naar gezondheidszorg/onderwijs; certificering; rood-team-resultaten publiceren.
12+ mnd: internationale opschaling; treaty-alignment met biodiversiteits- en klimaatdoelen.
I. SLOT
Interoperabele, verantwoordelijke AI is geen “union of brands” maar een publiek digitaal nutsvoorziening-model met duidelijke rechten, plichten en ecologische KPI’s. Zo maximaliseren we vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit – tussen mensen onderling én in onze relatie met dieren, machines en natuur.
TITEL: Metingen en trends – koraalriffen (Great Barrier Reef & Rode Zee)
LAATST BIJGEWERKT: 9 Nov 2025 (EU/Amsterdam)
SAMENVATTING (kort):
- Great Barrier Reef (GBR): in 2024–2025 forse dalingen in hard koraalbedekking na massale bleaching in 2024; regionale dalingen −14% tot −31% t.o.v. 2024.
- Rode Zee: gemengde signalen. Historische dalingen op diverse locaties; 2024 gaf voor het eerst duidelijke bleaching in noordelijke sectoren incl. Golf van Akaba (maar lokaal relatief beperkt en deels herstellend). Recente studies rapporteren gebiedsspecifieke afnames in bedekking (−3% tot −14%).
-----------------------------
GREAT BARRIER REEF (AUS)
Indicator: % hard koraalbedekking (AIMS LTMP, manta tow)
REGIONALE GEMIDDELDE (% hard koraalbedekking):
- Noordelijke GBR:
• 2024: 39.8% (CI 34.8–44.2)
• 2025: 30.0% (CI 26.6–33.8)
• Verandering: −9.8 procentpunt (= −24.8% t.o.v. 2024)
- Centrale GBR:
• 2024: 33.2% (CI 29.7–37.1)
• 2025: 28.6% (CI 25.5–31.7)
• Verandering: −4.6 pp (= −13.9%)
- Zuidelijke GBR:
• 2024: 38.9% (CI 33.9–44.0)
• 2025: 26.9% (CI 23.1–30.9)
• Verandering: −12.0 pp (= −30.6%) – grootste regiobreed gemeten jaar-daling
Context 2024–2025:
- 2024 had het grootste ruimtelijke bleaching-voetafdruk ooit op de GBR; sterfte vooral bij snelgroeiende Acropora.
- Meervoudige stressoren: 2 cyclonen (dec 2023–jan 2024), zoetwater-influx, en COTS; maar bleaching was primaire oorzaak van sterfte.
- Globaal zit de wereld in de 4e massale bleaching (NOAA bevestigde 15 apr 2024); 2023–2025 had ~84% van riffen wereldwijd bleaching-heatstress.
Bronnen:
- AIMS LTMP Annual Summary 2024/25 (6 aug 2025), met bovengenoemde cijfers per regio. :contentReference[oaicite:0]{index=0}
- AIMS 2024 aerial surveys rapport – massale bleaching op alle drie GBR-regio’s. :contentReference[oaicite:1]{index=1}
- NOAA Coral Reef Watch – 4e mondiale bleaching, 84.4% rifgebied met bleaching-level heatstress (2023–2025). :contentReference[oaicite:2]{index=2}
-----------------------------
RODE ZEE (incl. Golf van Akaba)
A) Historische/regionaliserende metingen:
- PERSGA regionale status (ca. 1998–2000):
• Algehele afname live coral cover op veel locaties: −20% tot −30% (t.o.v. eerdere meetreeksen in de jaren ’90).
• Live cover varieerde sterk per site (ca. 5%–60%). :contentReference[oaicite:3]{index=3}
B) Recente (locatiegebonden) bedekkingsveranderingen:
- Machine-learning/remote-sensing studie (Red Sea; Landsat; 2024 publicatie):
• Golf van Akaba: −11.4% coral cover (lange-termijntrend)
• Umluj (Saudi): −3.4%
• Al Wajh (Saudi): −13.6%
(Schattingen op basis van classifier/validatie tegen velddata.) :contentReference[oaicite:4]{index=4}
C) 2023–2025 bleaching-waarnemingen:
- Egypte (HEPCA Bleach Watch 2024, veldcampagne langs volledige kust + beide golfen):
• 2024: significante bleaching met variërende prevalentie/ernst per sector (zuid > noord), voor het eerst duidelijke signalen ook in noordelijke sectoren incl. Hurghada en Golf van Akaba; dieptepatronen (meer op ~10 m) gerapporteerd. :contentReference[oaicite:5]{index=5}
- Golf van Akaba (Israël/Jordanië) 2024:
• Voor het eerst beperkte bleaching van “supercorals” gemeld; schatting ~5% gebleekt nabij Eilat; beperkte sterfte en grotendeels herstel in koelere maanden. :contentReference[oaicite:6]{index=6}
D) Herstel/resilience-signalen:
- Egypte 2024–2025: HEPCA meldde hoge herstelpercentages (vaak 70–85%) na het 2024-event op diverse locaties. :contentReference[oaicite:7]{index=7}
OPMERKINGEN OVER METRIEKEN:
- “% hard coral cover” is een standaardconditie-indicator, maar zegt niets over soortensamenstelling of structuur. GBR-waarden zijn manta-tow gemiddelden; Red-Sea cijfers zijn heterogeen (veldopnames, citizen science, remote sensing).
- In meerdere Rode-Zee-studies is de respons sterk regio- en diepte-afhankelijk; noord (incl. Akaba) toont vaak hogere thermotolerantie, maar 2024 bereikte ook daar drempels.